Safiah: Reformasi Adalah Satu Keperluan Demi Mencapai Wawasan 2035

(Bandar Seri Begawan, 6hb) Seiring Brunei melangkah teguh ke arah "Wawasan Brunei 2035", kecekapan perkhidmatan awam dan kemampuan negara untuk mengatasi cabaran sosial masih merupakan teras pembangunan negara.
Pada Mesyuarat Kedua Persidangan Kedua Majlis Mesyuarat Negara Ke-21 yang diadakan pada hari Isnin lalu, Ahli Majlis Mesyuarat Negara, Hajah Safiah binti Sheikh Haji Abdul Salam, dalam ucapannya, menegaskan bahawa Brunei amat memerlukan pengukuhan reformasi institusi, penambahbaikan mekanisme akauntabiliti, serta merangka strategi yang lebih inklusif untuk memperbaiki kesejahteraan rakyat secara menyeluruh.
Menghadapi kemerosotan kecekapan sektor awam, peningkatan sikap ketergantungan masyarakat serta masalah sosial yang semakin serius, beliau mengemukakan beberapa cadangan konkrit bertujuan memperkukuh sistem kerajaan dan memastikan tiada rakyat yang tercicir.
Hajah Safiah menegaskan bahawa perkhidmatan awam bukan sekadar pelaksana dasar, bahkan merupakan "tetingkap kerajaan kepada rakyat serta nadi utama pentadbiran negara".
Beliau memberi amaran: "Sekiranya perkhidmatan tidak dapat diberikan dengan cekap dan pantas, walaupun dasar telah sempurna, ia tetap tidak akan memberi manfaat sebenar kepada rakyat... Rakyat kemungkinan akan berasa kecewa." Oleh itu, beliau menyeru agar semua jabatan perkhidmatan awam mengamalkan standard kecekapan tertinggi, integriti dan daya saing.
Beliau memetik hasil Penilaian Prestasi Sektor Awam 2023/2024 (3PSA), di mana hanya dua agensi kerajaan (4%) yang memperoleh taraf "Cemerlang" (empat bintang), manakala lebih separuh (26 buah, 54%) dinilai "Perlu Penambahbaikan", yakni pada tahap terendah.
Beliau mempersoalkan sama ada jabatan berkaitan telah menilai punca kemerosotan prestasi dan keberkesanan strategi sedia ada? Serta apakah sudah wujud pelan tindakan yang jelas bagi memastikan perkhidmatan awam boleh mencapai tahap cemerlang sebelum 2035?
Walaupun beliau mengiktiraf usaha kerajaan memperkuat perkhidmatan awam secara berterusan, Hajah Safiah memberi amaran bahawa program pemodenan perkhidmatan awam perlu menjembatani jurang antara "reka bentuk dasar yang baik" dan "pengalaman sebenar rakyat".
Beliau menekankan perasaan kecewa awam terhadap proses pentadbiran yang berbelit, maklumat sukar diperoleh serta sistem perkhidmatan fizikal dan digital yang tidak mesra (terutama untuk golongan rentan).
Beliau mengemukakan empat fokus utama reformasi untuk meningkatkan kecekapan perkhidmatan awam Brunei dan lebih dekat dengan keperluan rakyat:
1. Reformasi budaya kerja penjawat awam: Memupuk konsep "Penjawat awam adalah pembantu—berkhidmat untuk rakyat dengan dedikasi dan tanggungjawab".
2. Memperkasakan mekanisme penilaian 3PSA: Menggerak pemeriksaan berkala antara agensi (cross-agency "health check"), penjejakan prestasi berasaskan produktiviti dan hasil, dan mewujudkan papan pemuka terbuka bagi prestasi agensi.
3. Memperkasa institusi utama: Memperkuat peranan Biro Pengurusan Perkhidmatan dan Akademi Penjawat Awam sebagai penjaga kecemerlangan perkhidmatan.
4. Menggalak inklusiviti perkhidmatan digital: Memastikan pendigitalan perkhidmatan awam adalah "mesra, inklusif, ringkas dan mudah digunakan" untuk semua lapisan masyarakat.
Beliau menyokong pelaksanaan penilaian prestasi berorientasikan hasil oleh kerajaan, serta menegaskan pentingnya mekanisme ketelusan.
"Mengadakan mekanisme berpaksikan maklum balas awam supaya suara rakyat menjadi asas utama penambahbaikan dasar perkhidmatan," katanya.
Tambahnya lagi: "Kita harus sedar, tidak semua warganegara menilai dasar hanya melalui dokumen—lebih ramai menilai melalui pengalaman di kaunter, platform digital dan cara komunikasi."
Beliau menegaskan semua reformasi hendaklah didorong dengan "satu suara, satu sistem, dan satu hati".
Hajah Safiah memetik "Pelan Induk Sosial Brunei", dengan menyatakan bahawa setakat April 2024, lebih 10,000 orang di negara ini menerima bantuan bulanan, di mana 73% adalah mereka yang sihat dan berkemampuan untuk bekerja. Ia mencerminkan masalah struktur yang lebih mendalam.
"Fenomena ketergantungan ini... bukan hanya isu pendapatan tidak mencukupi, tetapi turut membabitkan penjagaan anak, pengangkutan dan kekurangan kemahiran kerja." Beliau memberi peringatan bahawa ketahanan sosial jangka panjang boleh mencorakkan sikap dan nilai yang tidak sihat.
Beliau mempersoalkan sama ada mekanisme kebajikan sosial sedia ada betul-betul membantu mobiliti sosial, atau sekadar memenuhi keperluan jangka pendek.
Beliau mencadangkan agar sistem kebajikan negara (SKN) dinaik taraf kepada "SKN 2.0"—sebuah platform digital yang lebih responsif dan integrasi:
· Membina profil sosial berdasarkan pendapatan, kemahiran dan keinginan untuk bekerja
· Menubuhkan papan pemuka mobiliti sosial untuk pemantauan masa nyata
· Mengemukakan skim pekerjaan anjal, mengutamakan bantuan kepada wanita, ibu tunggal dan OKU
Selain itu, beliau menyeru agar **Majlis Hal Ehwal Sosial Negara (MKIS)** diberikan lebih kuasa sebagai badan penyelaras dasar sosial negara, serta memperkukuh penglibatan pertubuhan masyarakat dan sektor swasta.
Beliau mencadangkan MKIS menyelaraskan pelaksanaan SKN 2.0, menggalakkan penglibatan digital komuniti, serta menubuhkan "Pusat Pemberdayaan" (menawarkan latihan, kaunseling pekerjaan dan penjagaan kanak-kanak).
Pada masa sama, MKIS patut mengeluarkan laporan ketelusan sosial secara berkala serta melaksanakan "Mod Pemberdayaan Graduasi" bagi membantu penerima bantuan untuk berdikari secara beransur-ansur, termasuk subsidi gaji, mikro-kredit, skim simpanan dan sebagainya demi mengurangkan kebergantungan jangka panjang terhadap bantuan kerajaan.
Hajah Safiah turut meluahkan keprihatinan terhadap siri data sosial yang membimbangkan:
· Kadar residivisme bekas banduan meningkat 14.6%
· 60% pesalah dadah adalah pesalah berulang, 52% tidak bekerja
· Pada 2022, sebanyak 1,127 kes jenayah siber direkodkan
· Dari 2019 hingga 2023, kes HIV/AIDS melonjak 91-98%, kebanyakannya berlaku dalam kalangan lelaki
· Anak luar nikah dalam kalangan Melayu Muslim meningkat 72%
· Kes ibu bapa cuai menjaga anak makin meningkat
Beliau menegaskan bahawa, untuk menangani trend ini, strategi tindak balas bersepadu serta rentas bidang amat diperlukan:
"Kita amat memerlukan integrasi intervensi sosial, pelaksanaan undang-undang sivil dan Syariah, menggerak pemimpin akar umbi (ketua kampung dan masyarakat), masyarakat serta peneguhan nilai Melayu Islam Beraja (MIB) dalam menghadapi cabaran."
Akhir sekali, Hajah Safiah menegaskan, "Bangsa Brunei Cemerlang" bukan sekadar idealisme, sebaliknya harus menjadi matlamat realistik melalui pelaksanaan mekanisme negara.
Beliau menyatakan bahawa "Wawasan 2035" mesti dijayakan melalui perancangan dasar berintegrasi daripada semua agensi, dengan pelaksanaan perkhidmatan serta pemantauan jurang sosial melalui garis masa yang telus, inklusif dan cekap.
Beliau juga melahirkan keyakinan kepada "Pejabat Wawasan" di bawah Jabatan Perdana Menteri, menyifatkan ia sebagai institusi utama bagi koordinasi dasar negara dan aspirasi negara.