Pheu Thongtan Bersuara Selepas Dilucutkan Kuasa Perdana Menteri: 'Demi Negara dan Rakyat, Bukan Kepentingan Peribadi'

Mahkamah Perlembagaan Thailand pada petang 29 Ogos telah memutuskan bahawa Pheu Thongtan, yang digantung tugasnya sebagai Perdana Menteri, telah melanggar peruntukan-peruntukan berkaitan Perlembagaan berhubung tindakan beliau dalam insiden panggilan telefon dengan Presiden Senat Kemboja Hun Sen, dan dengan itu, melucutkan jawatan Perdana Menteri beliau serta membubarkan kabinet Pheu Thongtan berkuatkuasa serta-merta.

Setelah Mahkamah Perlembagaan mengumumkan keputusan tersebut, Pheu Thongtan, yang menerima sokongan menjadi Perdana Menteri pada Ogos tahun lalu, dalam satu sidang media berkata bahawa beliau sentiasa berusaha sedaya upaya untuk berkhidmat kepada negara.

"Saya menghormati keputusan Mahkamah Perlembagaan, tapi sebagai rakyat Thailand, saya ingin menegaskan sekali lagi tentang kebersihan dan keikhlasan saya. Selama ini, semua yang saya lakukan adalah demi negara. Dalam rakaman perbualan telefon yang tersebar itu, saya sama sekali tidak mencari sebarang kepentingan peribadi. Saya juga ingin menekankan kepada rakyat bahawa ada satu perkara yang saya sentiasa pegang teguh, iaitu nyawa rakyat."

Beliau berkata, samada anggota tentera atau orang awam, beliau sentiasa memikirkan secara sepenuh hati bagaimana untuk melindungi keselamatan mereka sedaya mungkin.

Pada pertengahan Jun, rakaman perbualan antara Pheu Thongtan dan Presiden Senat Kemboja Hun Sen berkenaan situasi sempadan Thai-Kemboja telah tersebar dan mencetuskan kontroversi di Thailand. Mahkamah Perlembagaan Thailand pada 1 Julai mengumumkan bahawa mereka telah menerima petisyen menyiasat sama ada Pheu Thongtan melanggar Perlembagaan dan serta-merta menggantung kuasa beliau sebagai Perdana Menteri. Pada 21 Ogos bulan ini, Pheu Thongtan hadir ke mahkamah untuk disoal siasat dan mengikut arahan mahkamah, mengemukakan hujahan akhir sebelum 25 haribulan.

Mahkamah Perlembagaan mempunyai sembilan hakim. Setiap hakim menyatakan kedudukan masing-masing secara lisan dalam mesyuarat jawatankuasa, dan selepas perbincangan, undian dijalankan. Keputusan dicapai dengan majoriti sokongan hakim.

Keputusannya adalah undian 6-3, memutuskan bahawa Pheu Thongtan gagal mematuhi standard moral yang wajar bagi seorang Perdana Menteri dan memecat beliau dari jawatan.

"Tindakan Pheu Thongtan menyebabkan masyarakat hilang kepercayaan, meletakkan kepentingan diri di atas kepentingan negara, dan ini meningkatkan kecurigaan awam bahawa beliau condong kepada Kemboja serta mengurangkan keyakinan rakyat Thailand terhadap beliau sebagai Perdana Menteri," kata seorang hakim ketika membacakan keputusan mahkamah.

"Tertuduh gagal mematuhi kod etika kelakuan. Tempoh beliau sebagai Perdana Menteri sebenarnya telah tamat pada 1 Julai apabila digantung tugas."

Seperti setahun lalu dengan Perdana Menteri terdahulu, Mahkamah Perlembagaan sekali lagi memecat Pheu Thongtan dan Thailand kini berhadapan krisis politik. Ketika ini, gabungan rapuh pemerintah dalam parlimen tiada calon pewaris yang jelas.

Selepas Pheu Thongtan dipecat, persoalan siapa bakal menjadi Perdana Menteri seterusnya menjadi perhatian ramai. Senarai calon yang masih layak mengandungi 5 orang dari 4 parti utama iaitu: Chai Kasem dari Pheu Thai, Anutin dari Bhumjaithai, Prayut dan Pirapan dari Parti United Thai Nation, serta Jurin dari Parti Demokrat.

Pemimpin Parti Palang Pracharat yang mendapat perhatian, Prawit, tiada dalam senarai. Ini berikutan peruntukan Artikel 159 Perlembagaan yang mensyaratkan parti harus mempunyai sekurang-kurangnya 5% kerusi Parlimen untuk mencalonkan Perdana Menteri, manakala parti beliau kini hanya mempunyai 20 kerusi, tidak mencapai peratusan yang diperlukan, maka hilang kelayakan calon Perdana Menteri.

Mahkamah Perlembagaan telah dua tahun berturut-turut memecat Perdana Menteri, sama seperti tindakan setahun lalu ke atas Perdana Menteri terdahulu.

Perdana Menteri terdahulu, Srettha, pada 14 Ogos 2024 telah dipecat serta-merta selepas Mahkamah Perlembagaan mendapati beliau melanggar kod etika serta Perlembagaan. Srettha memegang jawatan sejak 22 Ogos 2023, belum mencapai setahun. Beliau adalah Perdana Menteri Thailand keempat dalam 16 tahun terakhir yang disingkirkan mahkamah.

Sebelum Srettha, Perdana Menteri Prayut memegang jawatan dari 2014 hingga 2023.

Ibu saudara Pheu Thongtan, Yingluck, adalah wanita pertama menjadi Perdana Menteri dalam sejarah Thailand, berkhidmat dari 2011 hingga 2014 sebelum digulingkan oleh keputusan Mahkamah Perlembagaan, ditahan tentera dan hidup dalam buangan di luar negara selama kira-kira tiga tahun.

Pheu Thongtan ialah anak perempuan kepada Thaksin, tokoh politik paling berpengaruh dan kontroversi Thailand sejak beberapa tahun lalu. Pada 16 Ogos tahun lalu, beliau menang lebih separuh undi parlimen dalam mesyuarat khas Dewan Rakyat Thailand untuk menjadi Perdana Menteri baru. Raja Thailand, Maha Vajiralongkorn, kemudian memperkenan pelantikan beliau, menjadikan Pheu Thongtan Perdana Menteri termuda dalam sejarah Thailand. Pada 6 September, Pheu Thongtan dan kabinet baru menghadap Raja Maha Vajiralongkorn untuk mengangkat sumpah pelantikan.